Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, jest infekcją bakteryjną przenoszoną przez kleszcze. Jest to schorzenie o globalnym zasięgu. Borelioza może wpływać na wiele układów ustrojowych, w tym na skórę, stawy, serce i układ nerwowy.
Wektorem przenoszącym chorobę są kleszcze, które żywią się krwią głównie zwierząt dzikich będących rezerwuarem zakażenia. W ten sposób duża część populacji kleszczy zaraża się bakterią Borrelia spp. Kiedy kleszcz przyczepia się do skóry człowieka i zaczyna ssać krew, bakterie przenoszą się na organizm człowieka. Nie wszystkie kleszcze są nosicielami boreliozy, ale nawet jedno ukłucie kleszcza, w którego jelitach obecne są krętki Borrelia spp., może prowadzić do wystąpienia choroby.
Objawy boreliozy mogą być różnorodne i zależą od stadium choroby oraz od tego, który układ został dotknięty poprzez zagnieżdżenie się krętków bakteryjnych. Same bakterie Borrelia też dzielą się na różne genogatunki a każdy z nich ma powinowactwo do innych narządów i układów organizmu człowieka. W początkowych stadiach boreliozy, objawami mogą być zmęczenie, bóle mięśni i stawów, gorączka, dreszcze oraz ogólne złe samopoczucie. Po pewnym czasie, jeśli borelioza nie zostanie zdiagnozowana i leczona, przechodzi w stan przewlekły. Wówczas występują poważne i niebezpieczne dla życia objawy: trudności z oddychaniem, problemy z sercem, a nawet ból i sztywność stawów.
Borelioza jest jedną z najpoważniejszych chorób przenoszonych przez kleszcze na całym świecie. Aby zminimalizować ryzyko zakażenia boreliozą, istnieje kilka prostych środków ostrożności, które każdy powinien wziąć pod uwagę. W pierwszej kolejności, należy unikać obszarów, gdzie kleszcze mogą występować w dużych ilościach. Wchodząc do lasów, parków czy miejsc z dużą ilością roślinności, konieczne zaleca się noszenie długich rękawów, spodni i nakrycia głowy oraz stosowanie preparatów odstraszających kleszcze. Borelioza jest poważną chorobą, która może prowadzić do wielu powikłań i trudności w codziennym funkcjonowaniu. Dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na profilaktykę.
Pierwszym symptomatycznym objawem zakażenie jest pojawienie się tzw. rumienia wędrującego. Niestety tylko ok. 30% zakażeń manifestuje się rumieniem. W razie podejrzenia boreliozy ważne jest wykonanie testów diagnostycznych z krwi. Można je jednak wykonać dopiero po 3 tygodniach od incydentu kłucia i ewentualnym pojawieniu się objawów chorobowych. Organizm musi mieć czas aby „wyprodukować” przeciwciała służące do walki obronnej. To właśnie obecność tych przeciwciał świadczy o zakażeniu a ich ilości dają wynik dodatni lub ujemny.
Pierwszym testem stosowanym w diagnostyce boreliozy jest ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay). Metoda ta polega na wykrywaniu obecności przeciwciał przeciwko bakteriom Borrelia spp. w próbkach krwi pacjenta. Test ELISA ma wysoką czułość, ale może dawać również fałszywie dodatnie wyniki, zwłaszcza we wczesnym stadium infekcji.
W przypadku dodatniego wyniku testu ELISA, wykonuje się kolejny – wysoko specyficzny test, tzw. Western blot. Ten test opiera się na separacji białek bakteryjnych za pomocą elektroforezy, a następnie na wykrywaniu przeciwciał przeciwko tym białkom w próbkach krwi pacjenta. Wyniki Western blot mogą pomóc w potwierdzeniu lub wykluczeniu diagnozy boreliozy.
W niektórych przypadkach, gdy wyniki testów ELISA i Western blot są niejednoznaczne lub wątpliwe, lekarze mogą zlecić badanie PCR (polymerase chain reaction). Metoda ta pozwala na bezpośrednie wykrycie materiału genetycznego bakterii Borrelia burgdorferi w próbkach krwi pacjenta. Test PCR jest bardzo czuły i może pomóc w potwierdzeniu obecności bakterii nawet we wczesnym stadium infekcji.
Ważne jest jednak zrozumienie, że nawet najlepsze testy laboratoryjne mają swoje ograniczenia. Czułość i swoistość testów często zależy od fazy infekcji oraz od etapu rozwoju choroby u pacjenta. Wczesne etapy boreliozy mogą dawać fałszywie ujemne wyniki testów, podczas gdy późniejsze etapy mogą prowadzić do fałszywie dodatnich wyników. Dlatego też, diagnoza boreliozy powinna być oparta nie tylko na wynikach testów laboratoryjnych, ale również na obserwacji objawów klinicznych u pacjenta.
Badania w kierunku boreliozy dostępne w naszym laboratorium:
Elisa IgM, Elisa IgG, Western blot IgM, Western blot IgG – o szczegóły warto zapytać diagnostę.